Niniejszym artykułem zamierzamy szczegółowo opisać zakres odpowiedzialności prawnej kierownika wypoczynku oraz omówić przepisy prawne, które ją regulują.
Przed wysłaniem dziecka na kolonię, wakacyjny kurs lub obóz, zastanawiamy się, w jaki sposób oddzielenie wpłynie na nasze dziecko, czy szybko się zaadaptuje i czy będzie szczęśliwe. Rodzice otrzymują harmonogram zajęć wakacyjnych przed rozpoczęciem kolonii, jednak nie zawsze wszystko przebiega zgodnie z planem. Zanim wyślemy dziecko na takie wyjazdy, warto dowiedzieć się nie tylko o miejscu, w którym będzie spędzało wakacje, ale także o opiekunach, którzy się nim zajmować będą. Warto zapoznać się z ich obowiązkami, mieć dostęp do ich numerów kontaktowych i poznać przepisy dotyczące ich odpowiedzialności. A co najważniejsze, należy zrozumieć, czym dokładnie jest odpowiedzialność prawna kierownika wypoczynku.
Dwa główne aspekty odpowiedzialności kierownika kolonijnego
Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r., kierownik wypoczynku ma obowiązek zapewnić odpowiednią opiekę uczestnikom od momentu ich przyjęcia od rodziców do momentu ich ponownego przekazania rodzicom. W przypadku pełnoletnich uczestników, opieka obejmuje również nadzór nad ich bezpiecznym przemieszczaniem się z jednego punktu zbiórki do drugiego, zgodnie z planem organizatora wypoczynku, oraz utrzymanie bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu. Natomiast wychowawca odpowiada za zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom w ramach ich grupy oraz opiekę nad ich higieną, zdrowiem, wyżywieniem i innymi działaniami opiekuńczymi.
Jeśli wypoczynek odbywa się za granicą, zgodnie z ustawą o systemie oświaty, organizator wypoczynku jest zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz kosztów leczenia dla uczestników. W przypadku wypadku podczas wypoczynku, kierownik lub odpowiednio upoważniony wychowawca ma obowiązek natychmiast zawiadomić rodziców uczestnika lub inną wyznaczoną osobę dorosłą, jak również organizatora wypoczynku. Następnie należy przeprowadzić postępowanie powypadkowe i sporządzić protokół.
Odpowiedzialność cywilna organizatora wypoczynku wynika z powyższych przepisów. Można ją rozpatrywać w dwóch aspektach: gdy dziecko wyrządzi szkodę oraz gdy dziecko dozna szkody. Małoletni poniżej trzynastego roku życia nie ponoszą odpowiedzialności za wyrządzone szkody, za które odpowiedzialność spada na opiekunów. Po ukończeniu trzynastego roku życia, małoletni zasadniczo ponoszą odpowiedzialność za własne czyny. Jednak jeśli małoletni był poczytalny w momencie wyrządzenia szkody, osoby sprawujące nad nim opiekę również mogą ponieść odpowiedzialność, zgodnie z przepisami dotyczącymi odpowiedzialności cywilnej z Kodeksu Cywilnego.
Co gdy podopieczny wyrządzi szkodę lub sam jej dozna?
Jeśli dziecko poniżej trzynastego roku życia spowoduje szkodę, obowiązuje artykuł 427 Kodeksu Cywilnego dotyczący winy w nadzorze. Według tej przepisu, osoba odpowiedzialna za nadzór nad dzieckiem, które ze względu na wiek, stan psychiczny lub fizyczny nie jest winne, musi naprawić wyrządzoną przez nie szkodę, chyba że wykonała swoje nadzorczym obowiązki albo szkoda mogłaby również powstać przy starannym wykonywaniu nadzoru. Przepis ten odnosi się również do osób, które nie mają ustawowego ani umownego obowiązku nadzoru nad taką osobą.
Z kolei artykuł 430 Kodeksu Cywilnego wprowadza zasadę odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez podwładnego. Zgodnie z tym przepisem, osoba, która zleca wykonanie czynności drugiej osobie i ma nad nią kierownictwo oraz prawo do udzielania wskazówek, jest odpowiedzialna za szkodę wyrządzoną przez tę osobę podczas wykonywania powierzonej czynności. Przepis ten odnosi się do wychowawców, którzy działają na zlecenie organizatora. Odpowiedzialność zależy również od tego, czy opiekunowie wykonali swoje obowiązki z należytą starannością.
W przypadku wystąpienia szkody u dziecka, zwykle organizator ponosi odpowiedzialność, odnosząc się do przepisu znanego jako artykuł 430 Kodeksu Cywilnego. Ten przepis dotyczy przekazania wykonywania czynności zależnych od organizatora osobom podlegającym mu. Aby ustalić odpowiedzialność, istotne jest ustalenie związku przyczynowo-skutkowego między działaniem lub zaniechaniem osób podlegających organizatorowi a szkodą, jaką poniósł dziecko. Jeśli dziecko doznało szkody, jego rodzice, jako prawni przedstawiciele, mogą żądać odszkodowania bezpośrednio od organizatora wypoczynku lub jego ubezpieczyciela. Przed podpisaniem umowy z organizatorem wypoczynku zawsze warto dokładnie przeanalizować zawarte w niej postanowienia, szczególnie w odniesieniu do zakresu i zasad odpowiedzialności organizatora. Wnioskiem jest, że w większości przypadków odpowiedzialność za szkodę, zarówno w przypadku, gdy dziecko ją wyrządzi, jak i gdy je dozna, spoczywa na kierowniku wypoczynku.